pod

Ⅰ praep. 1. (poniżej) under(neath), beneath, below

- pod kredensem/parasolem under the sideboard/an umbrella

- pod ziemią below (the) ground, under(neath) the ground

- pod powierzchnią below a. under(neath) the surface

- mieszkanie pode mną the flat below a. underneath mine

- tunele pod centrum miasta tunnels under(neath) a. beneath the city centre

- pod warstwą tynku beneath a layer of plaster

- czuć piasek pod stopami to feel the sand under a. beneath one’s feet

- zaglądałeś pod biurko? have you looked under the desk?

- zginął pod kołami ciężarówki he died under the wheels of a lorry

- jego córka wpadła pod samochód his daughter was run over a. hit by a car

- włóż jakiś sweter pod płaszcz put a jumper on under your coat

- na liście jego nazwisko było pod moim his name was underneath mine on the list

- złożyć podpis pod petycją to sign a petition

- pod jego piórem/pędzlem książk. in his rendition

2. (obok, koło) at, by; (z nazwą geograficzną) near

- pod drzwiami at a. by the door

- pod ścianą by the wall

- pod samym szczytem just below a. right beneath the summit

- pod basztą/wzgórzem zamkowym at the foot of the tower/the castle hill

- pod lasem at the edge of the forest

- spotkajmy się pod kinem let’s meet outside the cinema

- podwiózł mnie pod dom he drove me right home

- podkradł się pod bramę he crept up to the gate

- miejscowość pod Krakowem a place near Cracow

- bitwa pod Waterloo the Battle of Waterloo

- na lato wyjeżdżali zwykle pod Warszawę in the summer they usually stayed somewhere outside Warsaw

3. (w kierunku przeciwnym do) against

- pod wiatr against the wind

- pod prąd against the current, upstream

- płynąć pod prąd to go against the current także przen.

- pod światło against the light

- iść/patrzeć na coś pod słońce to walk/look at sth with the sun in one’s eyes

- zrobić zdjęcie pod słońce to take a photo against the sun

- pod górę uphill

- ścieżka biegnąca pod górę an uphill path, a path going uphill

4. (wskazujące na podporządkowanie) under

- pod czyimś dowództwem/nadzorem under sb’s command/supervision

- pod eskortą policji under police escort

- państwo Franków pod rządami Karolingów the Frankish state under (the rule of) the Carolingians

- tereny znajdujące się pod okupacją niemiecką areas under German occupation

- pacjenci/uczniowie pod moją opieką patients/pupils in my care

- córkę zostawili pod opieką babci they left their daughter in the care of her grandmother

- przekazać projekt pod dyskusję to put forward a plan for discussion

- poddać wniosek pod głosowanie to put a motion to the vote

- mam pod sobą 20 pracowników I have 20 people under me

- pod wiceministrem było pięciu dyrektorów there were five directors below the deputy minister

5. (wskazujące na przyczynę, okoliczności) under

- pod narkozą under a general anaesthetic

- pod moją/jego nieobecność in my/his absence

- pod (czyjąś) presją under pressure (from sb)

- pod przymusem under duress książk. a. coercion

- pod wpływem kogoś/czegoś under the influence of sb/sth

- pod pretekstem ważnego spotkania under a. on the pretext of having an important meeting (to attend)

- złamać się/ugiąć się pod ciężarem czegoś to break/buckle under the weight of sth także przen.

- zeznawać pod przysięgą to testify under a. on GB oath

- obiecał to zrobić pod słowem honoru he gave his word of honour that he would do it, he promised on his word of honour that he would do it

- został aresztowany pod zarzutem kradzieży he was arrested on a theft charge a. on a charge of theft

- nasze pozycje znalazły się pod silnym ostrzałem wroga our positions came under heavy enemy fire

6. (wskazujące na konsekwencje) under

- pod groźbą eksmisji under threat of eviction

- pod karą grzywny under a. on penalty of a fine

- pod karą śmierci on a. under pain of death, under a. on penalty of death

- pod odpowiedzialnością karną under a. on penalty of law

7. (z nazwą, tytułem) under

- wiersz pod tytułem „Kot” a poem entitled ‘Cat’

- operacja pod kryptonimem „Arka Noego” an operation code-named a. under the code name ‘Noah’s Ark’

- kościół pod wezwaniem św. Augustyna a church dedicated to a. under the patronage of St Augustine

- pod pseudonimem under a pseudonym

- urodzić się pod znakiem Lwa/Raka to be born under the sign of Leo/Cancer

- na liście figurowała pod nazwiskiem panieńskim she appeared on the list under her maiden name

- co rozumiesz pod pojęciem feminizmu? what do you understand by the notion of feminism?

8. (z adresem, numerem) at

- muzeum mieści się pod numerem piątym the museum is located at number five

- zanieś te bagaże pod ósemkę take this luggage to (room) number eight

- więcej informacji uzyska pan pod numerem 913 you can find out more by ringing 913

- zostaw dla mnie wiadomość pod tym numerem leave a message for me at this number

9 (wskazujące na dopasowanie) kapelusz pod kolor płaszcza a hat to match the colour of the coat

- musisz dobrać narzutę pod kolor zasłon you need to a. have to choose a bedspread to go with a. match (the colour of) the curtains

- podkładać słowa pod melodię to put words to the music

10 pot. (w stylu) in the style of, in imitation of

- obrazy malowane pod Picassa pictures in the style a. in imitation of Picasso

- napisał wypracowanie pod swoją polonistkę he wrote his essay the way his Polish teacher would like it

11 (blisko) towards, toward US

- pod wieczór towards the evening

- pod koniec wieku/przedstawienia towards the end of the century/performance

- mieć pod pięćdziesiątkę to be getting on for a. approaching fifty

- temperatura dochodziła pod czterdziestkę pot. the temperature was approaching forty

12 (z okazji) pot. to

- wypijmy pod twoją czterdziestkę here’s to your fortieth birthday! pot.

- pod nasze spotkanie! here’s to our little get-together! pot.

- kieliszek wódki pod śledzika a glass of vodka to go with the herring

Ⅱ pod- w wyrazach złożonych (niżej w hierarchii) sub-, under-

- podtytuł subtitle

- podsekretarz undersecretary

* * *

1. prep +instr

1) (poniżej) under

pod stołem — under the table

pod wodą/ziemią — underwater/underground

pod spodem — below, underneath

2) (obok) by

pod ścianą — by the wall

pod drzwiami — at the door

3) (w pobliżu) near

wieś pod Warszawą — a village near Warsaw

bitwa pod Grunwaldem — the Battle of Grunwald

4) (dla wyrażenia przyczyny) under

pod wpływem/przymusem — under the influence/pressure

2. prep +acc

1) (kierunek) under

kot wszedł pod stół — the cat went under the table

pod wiatr/prąd — against the wind/stream

iść pod górę — to walk uphill

wpaść (perf) pod samochód — to be hit by a car; to get run over by a car –

2) (dla wyrażenia czasu)

pod wieczór/koniec — towards the evening/end

pod czyjąś nieobecność — in sb's absence

mężczyzna pod czterdziestkę — a man approaching forty

3)

pod kierunkiem nauczyciela — under the teacher's supervision

pod czyjąś opieką — in sb's care

pod nazwiskiem Kowalski — under the name of Kowalski

pod warunkiem, że ... — on condition (that) ...; provided lub providing (that) ...

książka pod tytułem ... — a book entitled ...

pod przysięgą — under lub on BRIT oath

pod karą/groźbą czegoś — on pain of/under threat of sth

* * *

pod

prep.

+ Ins.

1. (= poniżej) under; pod stołem under the table; pod ziemią underground; pod wodą underwater; pod spodem below, underneath; pod marynarką/płaszczem under one's jacket/coat; pod parasolem under the umbrella.

2. (= tuż przy czymś) by; pod ścianą by the wall; pod drzwiami at the door; dom pod Londynem a house near London; bitwa pod Grunwaldem/Waterloo the battle of Tannenberg/Waterloo; pod ręką at hand; wszystkie potrzebne książki mam pod ręką all the books I need are at hand.

3. (w zwrotach wyrażających przyczynę) under; pod przymusem under pressure; pod wpływem czegoś under the influence of sth; pod naciskiem under duress; pod zarzutem czegoś on a charge of something; ugiąć się pod ciężarem czegoś be laden with sth, bend down under the load of sth; pod pretekstem czegoś under l. with the pretext of sth.

4. (= pod nadzorem, opieką) under, in; pod czyimś przewodnictwem under the leadership of sb; pod kontrolą under control; pod czyimś kierunkiem under sb's supervision; pod czyimś dowództwem under sb's command; pod okiem wychowawcy under the tutor's supervision; statek pod polską banderą a ship under the Polish banner; urodzić się pod szczęśliwą gwiazdą be born under a lucky star.

5. (dla wyrażenia sankcji) under, on; pod groźbą czegoś under threat of sth; pod karą pozbawienia wolności under threat of imprisonment; zeznawać pod przysięgą testify on l. under the oath.

6. (w zwrotach wyrażających nazwy) kościół pod wezwaniem św. Tomasza St. Thomas Church, St. Thomas's Church, the Church of St. Thomas; powieść pod tytułem... novel entitled...; lepiej znana pod panieńskim nazwiskiem better known by her maiden name; piszę pod pseudonimem Kulis I write under the pen name of Kulis; kino pod nazwą Paladium Paladium movie-theater.

7. (w zwrotach wyrażających położenie) podpisać się pod listem/petycją sign a letter/petition; umieścić pieczęć pod umową stamp the contract/agreement.

8. (w zwrotach wyrażających sposób) pod kątem prostym at a right angle.

9. + Acc. (w zwrotach wyrażających kierunek) under; pod stół under the table; pod prąd against the stream l. tide; pod wiatr against the wind; pod górę uphill; wpaść pod tramwaj/samochód/pociąg be hit by a streetcar/car/train, be run over by a streetcar/car/train.

10. + Acc. (w zwrotach wyrażających czas, okoliczności) at, in; pod koniec lipca at the end of July; pod wieczór in the evening, towards (the) evening; pod twoją nieobecność in your absence; mężczyzna pod pięćdziesiątkę a man approaching l. nearing fifty.

11. + Acc. (w zwrotach wyrażających robienie czegoś na wzór czegoś) robić coś pod dyktando do what one is told by sb; dobrać zasłony pod kolor dywanu match the curtains with the carpet; malować pod kogoś paint for sb.

12. + Acc. (w innych zwrotach) oddać propozycję pod dyskusję submit the suggestion for discussion; wziąć coś pod rozwagę take sth into consideration; oddać projekt ustawy pod głosowanie submit the bill to a vote.